De een is head of content van Qmusic, de ander directeur op basisschool De Zeeheld in Amsterdam. Verschillende werelden? “Totaal!” Klikt het? “Absoluut!” “We werden met een lucky shot aan elkaar gekoppeld, maar gingen razendsnel de verdieping in.” Een gesprek met Marlies Hartendorf van Qmusic en schoolleider Nadine Duymaer van Twist over leidinggeven, ballen in de lucht houden en de leukste school.
TEKST JOSÉ LEEUWENKAMP
FOTOGRAFIE JOSHUA ROOD
Nadine, heb jij altijd in het onderwijs gewerkt?
Nadine: “Nee, ik werkte hiervoor bij een uitgeverij. Toen ik de overstap maakte naar het onderwijs dacht ik: Jeetje, wat zijn die schoolgebouwen oud en rommelig, wat wordt er eindeloos vergaderd, wat zijn de ontwikkelingsprocessen langzaam. Dan word je eerst zelf leerkracht, daarna schoolleider en zit je ‘in’ het systeem. Ik had zin om met die blik van toen weer naar het onderwijs te kijken. Daarom deed ik mee aan het cross mentorprogramma van AVS.”
En toen kwam je bij Marlies langs in het kantoor van Qmusic …
Nadine: “… en zag ik met wat voor rust iedereen aan het werk was. Wel anders dan een school met driehonderd kinderen. Oh ja, zo kan werk ook zijn, dacht ik.”
Marlies: “Het klikte enorm. We hebben allebei een passie voor ons vak, de mensen met wie we werken en zijn enorm nieuwsgierig.”
Wat is een goede leider?
Nadine: “Een persoon die in verbinding staat met mensen, vertrouwen uitstraalt. Je moet doen wat je zegt en er zijn voor je team. Daarna komen pas al die andere zaken; duidelijkheid, richting geven, communicatie …”
Marlies: “We zien leiders als bokito’s bovenop de apenrots. Maar dat is natuurlijk niet zo. Als je een goede leider bent, zorg je ervoor dat de mensen in je team de beste kunnen zijn in hun vak. Zij zijn de experts en daar heb je vertrouwen in. Daarvoor faciliteer je ze met de juiste materialen, processen en werkomstandigheden. In mijn team zitten bijvoorbeeld veel creatievelingen die waardeloos kunnen plannen. Daar kan ik heel erg op lopen drukken en duwen. Of ik kan zorgen voor iemand die helpt dat ze hun deadlines halen. Een goede leider bepaalt de richting en focus. Want er moeten wel keuzes gemaakt worden, anders ben je alleen met losse flodders bezig. Zeker in een creatieve sector waar elke dag nieuwe ideeën worden bedacht.”
Je kunt niet achter ieder idee aanrennen: herkenbaar voor het onderwijs?
Nadine: “Enorm! Als ik kijk wat er op mij en het onderwijs afkomt … We moeten aandacht geven aan drugs, drank, huiselijk geweld, goed burgerschap, verkeer, weerbaarheid, gender. Er is de week van het geld, week van de mediawijsheid, lentekriebels. En dan heb je nog Pasen en Sinterklaas. Keuzes maken is echt belangrijk.”
Marlies: “Daarin zat mijn grootste eye-opener toen ik met Nadine meeliep. Ik verbaasde me vooral over het schoolstelsel en de organisatie. Je moet zoveel ballen in de lucht houden. Dat is ongelofelijk knap, maar echt niet goed. Nadine runt elke dag een school met driehonderd leerlingen en een team leerkrachten. Maar ze moet ook personeel aannemen, het budget bewaken en de communicatie doen. In een commercieel bedrijf heb je voor al die zaken een expert. Als ik mensen wil aannemen of als mensen ziek zijn, klop ik aan bij HR. Ik heb een financieel expert voor budgetten. Communicatie? Ook een afdeling voor. In een commercieel bedrijf is alles ondergebracht bij experts die weten wat ze doen. Maar we verwachten van een schooldirecteur dat die alles en dan ook echt álles, zelf doet en alles kan. Dat vond ik mindblowing.”
Dat is dus een negatieve eye-opener.
Marlies: “Ja! Nadine zou bezig moet zijn met de vraag: hoe zorgen we voor het beste onderwijs? Hoe sluiten we de komende jaren met ons onderwijs aan bij wat de maatschappij van ons vraagt? Niet: waar haal ik een invaller vandaan? Of: ik moet nog een budget aftikken…”
Nadine (lachend): “Maar je vond het ook erg leuk toch?”
Marlies: “Absoluut. Maar het verbaasde me enorm. Natuurlijk is de inhoud van het onderwijs veranderd. Maar hoe een basisschool is ingericht en wordt gerund, lijkt verdraaid ouderwets. De inzichten in hoe je een bedrijf efficiënt runt, zijn totaal niet geland.”
“We verwachten van een schooldirecteur dat die alles en dan ook echt álles, zelf doet en alles kan. Dat vond ik mindblowing.”
Marlies Hartendorf, head of content Qmusic
Wat doorklinkt in jouw analyse, is dat jij het type bent dat al snel denkt: ‘Dat kan anders en beter.’
Marlies: “Haha, ja! We hebben zojuist tijdens de fotoshoot al het pabo-onderwijs anders ingericht. Ik houd ervan om te denken over mogelijkheden, kansen en verbeteringen. Terwijl in het onderwijs het de cultuur is om te denken: zo doen we het nu eenmaal. Maar omdat het gaat zoals het gaat, wil niet zeggen dat het de beste manier is.”
Wat kan het onderwijs leren van een commercieel radiostation?
Marlies: “In mijn vak is merkbeleving belangrijk, het bouwen aan een persoonlijke connectie met de luisteraar en personal branding. Als school zou je ook moeten werken aan merkbeleving, branding en die connectie. Je hebt zoveel mensen met wie je in contact bent; leerlingen, ouders en docenten. Ook een school is een merk. Hoe presenteer je je als merk naar buiten, hoe ga je de wijk in, wat is je verhaal? Maar scholen zijn juist erg naar binnen gericht. Daar ligt een kans, zeker in deze digitale wereld. De Instagram-pagina, de website; er zijn zoveel plekken om te laten zien wie je bent en waar je voor staat.”
Is het vervelend om als school vergeleken te worden met een merk?
Nadine: “Nee, zo zie ik het ook. Ik wil het liefst dat iedereen denkt: “Wow, De Zeeheld, daar moet je zijn. Ik wil een school zijn waar je trots op bent. Een school met goed onderwijs, een mooi gebouw, inspirerende leerkrachten, een mooi plein, leuke creatieve lessen en een fijn team waar je graag wilt werken.”
Ik heb de Cito-score nog niet voorbij horen komen.
Nadine: “Nee. Ik heb een goed team, dus ik hoef niet over Cito-scores te praten, omdat mijn team uit een kind haalt wat erin zit. Daar mag ik op vertrouwen. Er zijn veel mensen van buiten die de Cito erg belangrijk vinden, maar als school proberen we weg te blijven van die zwaarte.”
Marlies: “Toen ik in groep 8 zat, kreeg ik vmbo-advies. Ik ben van daaruit doorgestroomd van mbo, naar hbo en universiteit. Minder nadruk op schooladviezen lijkt mij wijs. Cito laat alleen zien hoe goed je toetsen kunt maken op dat ene specifieke onderdeel en niet meer. Een kronkelpad nemen als mens is niet per se slecht. Op mijn 25ste was ik echt nog niet klaar om een leidinggevende te zijn.”
Nadine: “Het is zo belangrijk dat een school een breed advies geeft op basis van waar het kind op dat moment staat en wat aansluit bij zijn of haar talenten. Daarom is de Cito een fenomeen waar je je als school lastig mee verhoudt.”
Op wat voor soort basisschool zat jijzelf?
Nadine: “De leukste school! Die school gaf me als kind een enorm fijn gevoel. Ik was heel sportief en we hadden rolschaatswedstrijden. Atje Keulen Deelstra reikte de medailles uit, dat staat in mijn geheugen gegrift. Dit laat zien dat een school je echt iets extra’s kan geven. Dat wil ik ook bereiken met De Zeeheld, dat trotse gevoel en de verbinding met jou als kind en ouder. Ik denk dat we daar al best goed in slagen. Als we iets vragen aan ouders, komt er altijd hulp. Belangrijk, want ook zij dragen bij aan dat trotse gevoel.”
Wat waren de grootste eye-openers op die andere werkplek?
Nadine: “Na de ochtendshow bij Qmusic werd er direct geëvalueerd. Iedereen pakte een ontbijt en ging bij elkaar zitten: wat ging goed, wat minder, hoe doen we het morgen? Zo zou ik dat in het onderwijs ook willen. Je komt na de les samen, pakt iets lekkers en evalueert hoe je lessen zijn gegaan, waar je kunt verbeteren en bereidt samen de volgende dag door. Dat voelt logisch.”
Marlies: “Mijn grootste eye-opener was hoe Nadine omgaat met werkdruk. Dat is ongelooflijk. Ze houdt zoveel ballen in de lucht en doet dat met zoveel flair én een glimlach. Zo tof om te zien. Ik heb best moeite mijn aandacht goed te verdelen, vergeet soms te lunchen en ben in de auto nog mensen aan het bellen. Ik houd van die actie en dynamiek. En radio gaat altijd door, dus ik sta 24 uur per dag aan. De valkuil is dat ik veel te veel doe. Ik moet soms echt zelf op de rem trappen. Dat blokken in je agenda, wat Nadine doet, vond ik dus erg goed en belangrijk. De komende twee uur ben ik niet bereikbaar. Regel het maar.”
“Ik wil een school zijn waar je trots op bent”
Nadine Duymaer van Twist
Veel ballen in de lucht en toch je flair bewaren. Herken jij dat?
Nadine: “Dat het veel ballen zijn, zeker. Dat ik dat redelijk makkelijk doe, ook. Door tijd te blokken voor gesprekken als deze – met een ander persoon uit een andere sector – krijg ik juist weer ruimte, inzicht en energie. Dat is dus de absolute meerwaarde van dit programma van AVS. Je komt echt op goede ideeën die je kunt gebruiken. En met een goed plan en een goed gesprek, is veel op te lossen.”
Marlies, ga je ooit de overstap maken naar schooldirecteur?
Marlies: “Haha. Toen ik daar geweest was en terugkwam, zeiden mijn collega’s: ‘Zijn we je nu kwijt?’ Want het is echt een mooi vak. Nadine is elke dag bezig met de toekomst, ze zorgt ervoor dat een nieuwe generatie kinderen zich kan ontwikkelen. Die bijdrage geven aan de maatschappij is ontzettend aanstekelijk. Maar het ouderwetse systeem en, eerlijk is eerlijk, het salaris …”
Nadine: “…een ander fundamenteel thema binnen het onderwijs: betere betaling. Daar hebben Marlies en ik het niet over gehad, maar het is een fundamenteel punt om meer expertise in het onderwijs te krijgen.”
Marlies: “Daar heb ik ook nog wel goede ideeën over.”
Nadine: “Ik had niet anders verwacht! Je hoort het al, wij zijn nog lang niet uitgepraat.”
Heb jij na het lezen van dit artikel trek gekregen om net als Marlies Hartendorf en Nadine Duymaer van Twist deel te nemen aan het cross-mentoring programma? Meld je aan!
Dit artikel verscheen in Kader, hét vakblad voor leidinggevenden in het funderend onderwijs van de Algemene Vereniging Schoolleiders (AVS). Jaargang 30, nummer 5, januari 2023.